top of page
Αναζήτηση

Πενθοφοβία : Ο Φόβος του Πένθους και η Κοινωνική Άρνηση της Απώλειας

npsimenatou

Η πενθοφοβία είναι ένας όρος που περιγράφει τον φόβο ή την αποφυγή της έκφρασης του πένθους και της αντιμετώπισης της απώλειας. Πρόκειται για μια βαθιά ριζωμένη στάση που παρατηρείται τόσο σε ατομικό επίπεδο, όπου ένα άτομο καταπιέζει το θρήνο του, όσο και σε κοινωνικό επίπεδο, όπου το πένθος θεωρείται ταμπού ή κάτι που πρέπει να ξεπεραστεί γρήγορα.



Βασικές Εκφάνσεις της Πενθοφοβίας


·         Αποφυγή της συζήτησης για την απώλεια.

·         Δυσφορία μπροστά στον θρήνο των άλλων.

·         Πίεση για "γρήγορη ανάρρωση" και "επιστροφή στην κανονικότητα".

·         Προσδοκία ή ακόμα και απαίτηση ότι ο θρήνος πρέπει να είναι ιδιωτικός και διακριτικός και αξιοπρεπής.

·         Αποφυγή τελετουργιών ή πρακτικών που ενισχύουν τη σύνδεση με την απώλεια καθώς αυτά χαρακτηρίζονται «μακάβρια» και η οποιαδήποτε αναφορά σε σχέση με το θάνατο «πορνογραφική».

·         Αναβολή των δυσάρεστων επώδυνων νέων που αφορούν την ανακοίνωση μιας διάγνωσης στερώντας από το άτομο που νοσεί και την οικογένεια του πολύτιμες πληροφορίες.

·         Πίεση για απόκρυψη γεγονότων που σχετίζονται με την ασθένεια, το θάνατο και το πένθος από τα παιδιά με το φόβο ότι θα τραυματιστούν.

·         Η γρήγορη και συχνά χωρίς καθοδήγηση από θεράποντα ιατρό  χρήση φαρμάκων για την ανακούφιση των επώδυνων συναισθημάτων που συνοδεύουν φυσιολογικά το πένθος

·         Η χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών έπειτα από σημαντικές απώλειες ως μέσο   αυτοίασης για να επανέλθει το άτομο «γρήγορα» στην πραγματικότητα


Γιατί Υπάρχει η Πενθοφοβία;


Κοινωνικές και Πολιτισμικές Πεποιθήσεις


Οι δυτικές κοινωνίες ενθαρρύνουν την παραγωγικότητα και την αποδοτικότητα, πιέζοντας τα άτομα να "ξεπεράσουν" γρήγορα το πένθος. Η έκφραση του θρήνου, ειδικά μέσω της οδύνης, θεωρείται συχνά αδυναμία ή  θεωρείται "εμμονή"  η ενασχόληση με τις σημαντικές πτυχές που συνδέονται με την απώλεια.


Προσωπικός Φόβος της Απώλειας


Η ιδέα του θανάτου επιφέρει έντονο υπαρξιακό άγχος που πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται να συζητήσουν και να μοιραστούν. Το αποτέλεσμα είναι η προσπάθεια αποφυγής του πένθους σε οποιαδήποτε έκφραση του και λειτουργεί ως μηχανισμός άμυνας ενάντια στον φόβο του θανάτου.

 

Η "Τοξική Θετικότητα" και τα Social Media

Η έμφαση και η προώθηση της ιδέας στη «θετική σκέψη» και ο διαχωρισμός των συναισθημάτων σε «θετικά» και «αρνητικά»  ασκεί υποσυνείδητα έλεγχο και  πίεση πάνω στον ψυχισμό των ανθρώπων που υποκρίνονται για να μην θεωρηθεί ότι αντιμετωπίσουν κάποιο πρόβλημα. Στην περίπτωση εφήβων η αποφυγή σχετίζεται με την ανάγκη τους να μην «διαφέρουν».


Στα social media, σπάνια βλέπουμε αυθεντικές εκφράσεις θρήνου, κάτι που ενισχύει την αίσθηση ότι η θλίψη είναι ανεπιθύμητη ή ακόμα και επιζήμια.


Συνέπειες της Πενθοφοβίας


Μείωση της Αυθεντικής Έκφρασης του Θρήνου


Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι πρέπει να κρύψουν τη θλίψη, το θυμό, το άγχος και το φόβο  τους, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε παρατεταμένο πένθος ή /και κατάθλιψη.


Κοινωνική Απομόνωση των Πενθούντων

Όταν τα άτομα αποφεύγουν ή φοβούνται να μιλήσουν για την απώλεια,  βιώνουν μοναξιά και έλλειψη υποστήριξης και σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και προδοσία.


Αναποτελεσματική Διαχείριση Τραυμάτων & Απωλειών


Όταν δεν δίνεται χώρος για την έκφραση των συναισθημάτων, σκέψεων και συμπεριφορών που συνοδεύουν το πένθος, το άτομο μπορεί να εμφανίσει ψυχοσωματικά συμπτώματα, άγχος ή κατάθλιψη.

Οι συνέπειες στη ψυχική και σωματική υγεία είναι ακόμα πιο επικίνδυνες για όσους πενθούν ενώ ταυτόχρονα βιώνουν τραυματικά πένθη όπως ξαφνικός θάνατος, αυτοκτονία, δολοφονία, θάνατος παιδιού, θάνατος από χρήση ναρκωτικών.

Κατά περίπτωση πένθη που δεν αναγνωρίζονται από την κοινωνία ως «αποδεκτά» όπως για παράδειγμα θάνατος στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, θάνατος κατοικίδιου ή ακόμα και τα αόρατα πένθη όπως θάνατος φίλου ή αδελφού/ης


Πώς να Αντιμετωπίσουμε την Πενθοφοβία


Κανονικοποιούμε το Πένθος

Το πένθος δεν είναι πρόβλημα προς επίλυση, στάδιο που πρέπει να ξεπεραστεί ή στόχος που πρέπει να δουλευτεί αλλά μια αναγκαία διαδικασία συμφιλίωσης με την απώλεια. Δίνουμε χώρο στους ανθρώπους να εκφράσουν τη θλίψη τους χωρίς να προσπαθούμε να "διορθώσουμε" τα συναισθήματά τους. Χρησιμοποιούμε τις λέξεις που αναλογούν στην κάθε περίσταση και δεν χρησιμοποιούμε ευφημισμούς για το θάνατο και το νεκρό σώμα.


Δίνουμε Χώρο & Χρόνο στη Θλίψη


Δεν βάζουμε χρονοδιάγραμμα στη θλίψη. Κάνουμε χώρο ώστε να ξεδιπλωθεί η ιστορία, η σχέση με το άτομο και η προσπάθεια του πενθούντα να αναδομήσει τη ζωή του.

 

Αποδομούμε την Τοξική Θετικότητα


Οι επαγγελματίες της ψυχικής υγείας χρειάζεται να πραγματοποιούν έναν βαθμό ψυχοεκπαίδευσης μέσα στις συνεδρίες ή χρησιμοποιώντας την θεραπευτική προσέγγιση τους να  συμπεριλαμβάνουν την πρόταση της αποδοχής των επώδυνων συναισθημάτων ως εξίσου απαραίτητων με αυτά που δημιουργούν ευχαρίστηση.  Η έννοια της ανθεκτικότητας χρειάζεται να επανέλθει χωρίς να ενοχοποιούνται τα άτομα που δεν την έχουν, υπενθυμίζοντας τους ότι η ανθεκτικότητα είναι μια ζωντανή διαδικασία που εξελίσσει και εξελίσσεται.


Δημιουργούμε Χώρους Συζήτησης & Μοιράσματος


Η πενθοφοβία δεν είναι ο φόβος του θανάτου – είναι η άρνηση του θρήνου ως αναπόσπαστου κομματιού της ανθρώπινης εμπειρίας. Για να την αναγνωρίσουμε, χρειάζεται πρώτα να της δώσουμε ένα όνομα και έπειτα να δημιουργήσουμε μια κουλτούρα που αναγνωρίζει το πένθος και την έκφρασή του ως μια φυσική, υγιή και πολύτιμη διαδικασία.


Σημείωση: Ο όρος «πενθοφοβία» εισάγεται από τη συγγραφέα για να περιγράψει τον κοινωνικό φόβο της έκφρασης του πένθους, του θρήνου και της απώλειας.


Nancy Psimenatou CT,

Certified in Death, Dying and Bereavement

 

References

 

  • Breen, L. (2025). Grief Literacy and Public Health: Fostering Compassionate Responses to Loss. The Australian.

  • O'Connor, M.-F. (2022). The Grieving Brain: The Surprising Science of How We Learn from Love and Loss.

  • Neimeyer, R. A., Harris, D. L., Winokuer, H. R., & Thornton, G. F. (Eds.). (2011). Grief and Bereavement in Contemporary Society: Bridging Research and Practice. Routledge.

  • Hiles, D. (2017). Understanding Common Patterns of Avoiding Grief. Idaho Health Care Association.

  • Finkbeiner, A. (2021). The Biology of Grief. The New York Times.

  • Jarvis, M. R. (2023). Books to Help with Grief: A Trauma Therapist's Recommendations. People.

  • Campbell, L. (2023). The Unending Grief of Younger Onset Dementia. The Australian.

  • Time Magazine. (2023). Let's Talk About Our Grief. Time.

  • The Times. (2023). Bereavement Can Make You Age Faster and Harm Your Health. The Times.

  • The New Yorker. (2023). It's Mourning in America. The New Yorker

 

10 Προβολές0 Σχόλια

Πρόσφατες αναρτήσεις

Εμφάνιση όλων

Comments


ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΖΩΗΣ

6974873004

©2024 by Μαθήματα Ζωής. Proudly created with Wix.com

bottom of page